Η ισλαμοφοβία που έχει πλήξει ολόκληρο το δυτικό κόσμο μετά τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» που κληροδότησε στην ανθρωπότητα ο George W. Bush πέρασε τα σύνορα της «ουδέτερης» Ελβετίας και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σ’ όλη την Ευρώπη.
Σε δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στα τέλη του περασμένου Νοέμβρη κατόπιν πρότασης του ακροδεξιού Λαϊκού Ελβετικού Κόμματος (SVΡ), οι Ελβετοί ψήφισαν με ποσοστό 57,5% την απαγόρευση κατασκευής μιναρέδων με την αιτιολογία ότι οι μιναρέδες καταστρέφουν την αισθητική των πόλεών τους. Διαβάζοντας αυτή την είδηση δεν μπορούσα παρά να αναρωτηθώ: Μα τι έχουν οι μιναρέδες και δεν αρέσουν στους Ελβετούς; Το ύψος τους; Το σχήμα τους ή μήπως το χρώμα τους; Εξάλλου, σε τι διαφέρουν αισθητικά από τα καμπαναριά των εκκλησιών που κι αυτά υψώνονται θριαμβευτικά πάνω από τα χωριά και τις πόλεις τους; Γιατί οι Ελβετοί έβαλαν στο στόχαστρο τους τέσσερις, ΝΑΙ, ΣΩΣΤΑ ΔΙΑΒΑΣΑΤΕ, τέσσερις μιναρέδες που υπάρχουν στη χώρα τους και όχι τις συναγωγές ή άλλα ιερά τεμένη; Πράγματι ανησυχούν για την αισθητική των πόλεών τους ή μήπως κάτι άλλο κρύβεται πίσω από αυτό; Κι αν όντως ανησυχούν, σε τελευταία ανάλυση, τι είναι πιο σημαντικό, η αισθητική των πόλεων ή η διασφάλιση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως είναι η ελεύθερη άσκηση του θρησκεύματος; Πείτε μου καχύποπτη αλλά προσωπικά δυσκολεύομαι να πιστέψω πως η αισθητική του περιβάλλοντα χώρου ήταν στο μυαλό όσων Ελβετών πολιτών προσήλθαν στις κάλπες και ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης των μιναρέδων κι αυτό γιατί, πρώτον, ο αριθμός των μιναρέδων είναι αμελητέος και, δεύτερον, γιατί η ιδέα για το δημοψήφισμα προήλθε από ακροδεξιές οργανώσεις που τα μέλη τους έχουν αναγάγει το ρατσισμό, τον αποκλεισμό και τη ξενοφοβία σε ύψιστες αρετές πάνω στις οποίες πρέπει ένα κράτος να στηρίξει την εθνική του ιδεολογία .
Η Ελβετοί δεν είναι οι μόνοι που φοβούνται την ισλαμοποίηση της χώρας τους. Ο ίδιος πανικός έχει κυριεύσει πολλούς πολίτες άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που φιλοξενούν ένα μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων μεταναστών. Πρώτοι και καλύτεροι σ’ αυτήν την τρελή και ανεξέλεγκτη κούρσα που λέγεται ισλαμοφοβία έρχονται οι Βρετανοί οι οποίοι φοβούνται τη δημιουργία ενός κράτους εν κράτει μέσα στα ίδια τους τα σύνορα όπου οι Μουσουλμάνοι θα θέτουν σε ισχύ τον ισλαμικό θρησκευτικό νόμο (Σαρία). Αλλά και η Γερμανία δεν πάει πίσω. Η ίδια η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ όταν ρωτήθηκε για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ελβετία παραδέχτηκε πως ο ίδιος φόβος υπάρχει και στη δική της χώρα και πως είναι κάτι που «πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη». Τώρα τι μπορεί να εννοούσε με αυτή τη μυστήρια δήλωση μονό αυτή ξέρει.
Αυτό όμως που μ’ άφησε πραγματικά εμβρόντητη δεν ήταν τόσο η είδηση της απαγόρευσης των μιναρέδων όσο το γεγονός ότι μια τόσο καταφανώς ρατσιστική πρόταση τέθηκε αρχής γενομένης σε δημοψήφισμα. Για ποιο είδος δημοκρατίας μπορούμε να μιλάμε όταν οι πολίτες μιας υποτιθέμενης προοδευτικής χώρας όπως είναι η Ελβετία καλούνται να ψηφίσουν αντιδημοκρατικά μέτρα εναντίον μιας ολόκληρης μειονοτικής ομάδας; Αν αυτή είναι δημοκρατία, τότε, όχι ευχαριστώ δεν θα πάρω. Έκπληκτη διαβάζω σε μια άλλη σελίδα του διαδικτύου τη δήλωση του ακροδεξιού Ελβετού βουλευτή Όσκαρ Φράισινγκερ στην οποία ισχυρίζεται πως η απαγόρευση αποτελεί «απολύτως δημοκρατική απόφαση» κι ότι ουδεμία σχέση έχει με το Χίτλερ ο οποίος «δεν επέτρεπε τον λαό να ψηφίσει». Ως επιχείρημα, ο Φράισινγκερ αντέτεινε ότι στη Σαουδική Αραβία απαγορεύεται η ανέγερση Χριστιανικών εκκλησιών. «Ωραία λογική», σκέφτηκα.
Αυτή η τελευταία δήλωση του Φράισινγκερ έφερε στη μνήμη μου ένα άλλο ιερό σύμβολο που είχα δει να υψώνεται πάνω από το μαρτυρικό Μόσταρ της Βοσνίας λίγα χρόνια πριν όταν μαζί με μια φίλη μου αποφασίσαμε να κάνουμε ένα καταπληκτικό road trip στη διαμελισμένη πρώην Γιουγκοσλαβία. Είναι ένας τεράστιος σταυρός τοποθετημένος πάνω σ’ ένα από τα βουνά που περικυκλώνουν την πανέμορφη αυτή κωμόπολη με την ιστορική γέφυρα που βομβαρδίστηκε στον πόλεμο. Το βράδυ ο σταυρός αυτός φωτίζεται με εκατοντάδες λαμπιόνια και είναι θεόρατος από χιλιόμετρα μακριά και από οποιοδήποτε σημείο της πόλης. Θυμήθηκα τη συζήτηση που είχα ένα βράδυ με δύο νεαρούς μουσουλμάνους στην ταράτσα του πανδοχείου απ’ όπου βλέπαμε τον απαστράπτοντα σταυρό να δεσπόζει πάνω από την κοιμισμένη πόλη. Ήταν και οι δυο βαθιά προσβεβλημένοι και θεωρούσαν τον πελώριο αυτό σταυρό μια αισχρή προβοκάτσια στην οποία έπρεπε οι μουσουλμάνοι να απαντήσουν με το ίδιο νόμισμα. Αν και κατανοούσα πλήρως τα συναισθήματά τους, έσπευσα να τους υπενθυμίσω πως ποτέ δύο λάθη μαζί δεν φτιάχνουν ένα σωστό. Η απάντηση του Μαχμούτ ήταν αποκαλυπτική: «Ναι, αλλά τα δύο λάθη μαζί φτιάχνουν ένα πολύ καλό πρόσχημα», είπε και μου έκλεισε πονηρά τα μάτι.
Σε δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στα τέλη του περασμένου Νοέμβρη κατόπιν πρότασης του ακροδεξιού Λαϊκού Ελβετικού Κόμματος (SVΡ), οι Ελβετοί ψήφισαν με ποσοστό 57,5% την απαγόρευση κατασκευής μιναρέδων με την αιτιολογία ότι οι μιναρέδες καταστρέφουν την αισθητική των πόλεών τους. Διαβάζοντας αυτή την είδηση δεν μπορούσα παρά να αναρωτηθώ: Μα τι έχουν οι μιναρέδες και δεν αρέσουν στους Ελβετούς; Το ύψος τους; Το σχήμα τους ή μήπως το χρώμα τους; Εξάλλου, σε τι διαφέρουν αισθητικά από τα καμπαναριά των εκκλησιών που κι αυτά υψώνονται θριαμβευτικά πάνω από τα χωριά και τις πόλεις τους; Γιατί οι Ελβετοί έβαλαν στο στόχαστρο τους τέσσερις, ΝΑΙ, ΣΩΣΤΑ ΔΙΑΒΑΣΑΤΕ, τέσσερις μιναρέδες που υπάρχουν στη χώρα τους και όχι τις συναγωγές ή άλλα ιερά τεμένη; Πράγματι ανησυχούν για την αισθητική των πόλεών τους ή μήπως κάτι άλλο κρύβεται πίσω από αυτό; Κι αν όντως ανησυχούν, σε τελευταία ανάλυση, τι είναι πιο σημαντικό, η αισθητική των πόλεων ή η διασφάλιση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως είναι η ελεύθερη άσκηση του θρησκεύματος; Πείτε μου καχύποπτη αλλά προσωπικά δυσκολεύομαι να πιστέψω πως η αισθητική του περιβάλλοντα χώρου ήταν στο μυαλό όσων Ελβετών πολιτών προσήλθαν στις κάλπες και ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης των μιναρέδων κι αυτό γιατί, πρώτον, ο αριθμός των μιναρέδων είναι αμελητέος και, δεύτερον, γιατί η ιδέα για το δημοψήφισμα προήλθε από ακροδεξιές οργανώσεις που τα μέλη τους έχουν αναγάγει το ρατσισμό, τον αποκλεισμό και τη ξενοφοβία σε ύψιστες αρετές πάνω στις οποίες πρέπει ένα κράτος να στηρίξει την εθνική του ιδεολογία .
Η Ελβετοί δεν είναι οι μόνοι που φοβούνται την ισλαμοποίηση της χώρας τους. Ο ίδιος πανικός έχει κυριεύσει πολλούς πολίτες άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που φιλοξενούν ένα μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων μεταναστών. Πρώτοι και καλύτεροι σ’ αυτήν την τρελή και ανεξέλεγκτη κούρσα που λέγεται ισλαμοφοβία έρχονται οι Βρετανοί οι οποίοι φοβούνται τη δημιουργία ενός κράτους εν κράτει μέσα στα ίδια τους τα σύνορα όπου οι Μουσουλμάνοι θα θέτουν σε ισχύ τον ισλαμικό θρησκευτικό νόμο (Σαρία). Αλλά και η Γερμανία δεν πάει πίσω. Η ίδια η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ όταν ρωτήθηκε για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ελβετία παραδέχτηκε πως ο ίδιος φόβος υπάρχει και στη δική της χώρα και πως είναι κάτι που «πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη». Τώρα τι μπορεί να εννοούσε με αυτή τη μυστήρια δήλωση μονό αυτή ξέρει.
Αυτό όμως που μ’ άφησε πραγματικά εμβρόντητη δεν ήταν τόσο η είδηση της απαγόρευσης των μιναρέδων όσο το γεγονός ότι μια τόσο καταφανώς ρατσιστική πρόταση τέθηκε αρχής γενομένης σε δημοψήφισμα. Για ποιο είδος δημοκρατίας μπορούμε να μιλάμε όταν οι πολίτες μιας υποτιθέμενης προοδευτικής χώρας όπως είναι η Ελβετία καλούνται να ψηφίσουν αντιδημοκρατικά μέτρα εναντίον μιας ολόκληρης μειονοτικής ομάδας; Αν αυτή είναι δημοκρατία, τότε, όχι ευχαριστώ δεν θα πάρω. Έκπληκτη διαβάζω σε μια άλλη σελίδα του διαδικτύου τη δήλωση του ακροδεξιού Ελβετού βουλευτή Όσκαρ Φράισινγκερ στην οποία ισχυρίζεται πως η απαγόρευση αποτελεί «απολύτως δημοκρατική απόφαση» κι ότι ουδεμία σχέση έχει με το Χίτλερ ο οποίος «δεν επέτρεπε τον λαό να ψηφίσει». Ως επιχείρημα, ο Φράισινγκερ αντέτεινε ότι στη Σαουδική Αραβία απαγορεύεται η ανέγερση Χριστιανικών εκκλησιών. «Ωραία λογική», σκέφτηκα.
Αυτή η τελευταία δήλωση του Φράισινγκερ έφερε στη μνήμη μου ένα άλλο ιερό σύμβολο που είχα δει να υψώνεται πάνω από το μαρτυρικό Μόσταρ της Βοσνίας λίγα χρόνια πριν όταν μαζί με μια φίλη μου αποφασίσαμε να κάνουμε ένα καταπληκτικό road trip στη διαμελισμένη πρώην Γιουγκοσλαβία. Είναι ένας τεράστιος σταυρός τοποθετημένος πάνω σ’ ένα από τα βουνά που περικυκλώνουν την πανέμορφη αυτή κωμόπολη με την ιστορική γέφυρα που βομβαρδίστηκε στον πόλεμο. Το βράδυ ο σταυρός αυτός φωτίζεται με εκατοντάδες λαμπιόνια και είναι θεόρατος από χιλιόμετρα μακριά και από οποιοδήποτε σημείο της πόλης. Θυμήθηκα τη συζήτηση που είχα ένα βράδυ με δύο νεαρούς μουσουλμάνους στην ταράτσα του πανδοχείου απ’ όπου βλέπαμε τον απαστράπτοντα σταυρό να δεσπόζει πάνω από την κοιμισμένη πόλη. Ήταν και οι δυο βαθιά προσβεβλημένοι και θεωρούσαν τον πελώριο αυτό σταυρό μια αισχρή προβοκάτσια στην οποία έπρεπε οι μουσουλμάνοι να απαντήσουν με το ίδιο νόμισμα. Αν και κατανοούσα πλήρως τα συναισθήματά τους, έσπευσα να τους υπενθυμίσω πως ποτέ δύο λάθη μαζί δεν φτιάχνουν ένα σωστό. Η απάντηση του Μαχμούτ ήταν αποκαλυπτική: «Ναι, αλλά τα δύο λάθη μαζί φτιάχνουν ένα πολύ καλό πρόσχημα», είπε και μου έκλεισε πονηρά τα μάτι.
